در این مقاله، شما با ده اشتباه رایج در باغداری مرکبات و روش‌های کنترل آن آشنا خواهید شد.

باغداری مرکبات، یکی از شغل‌های لذت بخش و پردرآمد است؛ اما مهم است که از چند اشتباه کلیدی که بسیاری از باغدار‌ان مرتکب می‌شوند، پرهیز کنید. از اشتباهات دیگران درس بگیرید تا بتوانید سال‌ها از تولید این میوه‌های خوشمزه لذت ببرید.

در این مقاله، ده اشتباه بزرگی که باغداران هنگام پرورش مرکبات مرتکب می‌شوند، همراه با روش‌های مدیریت آنها، ارایه می‌شود.

عدم آشنایی کافی با رقم

اولین اشتباهی که باغدارها مرتکب می‌شوند این است که با خصوصیات میوه‌‌ی ارقام مختلف، آشنایی کافی ندارند.

درختان مرکبات عمر طولانی دارند و در طول عمر خود، صدها کیلوگرم میوه تولید می‌کنند. این مساله مطمئناً اینقدر ارزش دارد که به یک نهالستان بروید و میوه‌ی رقمی که قرار است بکارید را از نزدیک ببینید و با آن آشنا شوید.

زمان کاشت نامناسب نهال

دومین اشتباهی که باغدارها مرتکب می‌شوند، کاشت درخت در زمان نامناسب سال است. فقط به این دلیل که یک نهال زود خریده شده و یا نهال مد نظر ما در نهالستان، در خطر تمام شدن است، دلیل نمی‌شود که زمان مناسبی برای کاشت آن است.

بهترین زمان برای کاشت درخت مرکبات در فصل زمستان، پس از گذراندن خطر یخبندان است. درختان مرکبات در بهار بسیار خوب رشد می‌کنند. ممکن است آخر زمستان در منطقه‌ی شما، خیلی گرم باشد.

پنجره دوم کاشتن نهال، در اواخر پاییز است؛ اما دقت کنید که نهال‌های تازه کاشته شده قطعاً در برابر دماهای یخبندان حساس‌تر هستند.

فضای ناکافی برای درختان

سومین اشتباهی که باغداران اغلب مرتکب می‌شوند این است که به درختان فضای کافی برای رسیدن به اندازه بالغ خود نمی‌دهند.

کاشتن تعداد زیادی درخت در فضایی کم وسوسه انگیز است، اما برای حفظ سلامت درخت و دریافت نور و جریان هوا کافی، باید فاصله بین درختان رعایت شود. بهتر است به درخت اجازه دهید فضای کافی برای رشد و بلوغ داشته باشد.

سه نوع سایز متفاوت برای درختان بالغ مرکبات وجود دارد:

• • درختان سایز استاندارد، دارای 6 تا 7.5 متر ارتفاع و 4.5 تا 5.5 متر عرض

• • درختان نیمه پاکوتاه 3.5 تا 4.5 متر ارتفاع و تاجی پهن

• ارقام پاکوتاه نیز حدود 3 تا 3.5 متر ارتفاع و 3 تا 3.5 متر عرض

عمق کاشت نامناسب نهال

چهارمین اشتباه، یکی از بزرگ‌ترین اشتباهاتی است که باغداران هنگام کاشت درختان مرکبات مرتکب می‌شوند و آن این است که درخت را عمیق می‌کارند.

درختان مرکبات روی پایه پیوند زده می‌شوند. دقت کنید که نقطمه پیوند را در خاک دفن نکنید، بلکه نهال را از منطقه طوقه (مرز بین ساقه و ریشه)، در سطح خاک قرار دهید.

زمانی که گودال را حفر می‌کنید، به عمق آن دقت کنید و عمق را سه تا پنج برابر عرض آن در نظر بگیرید. اگر درختی بیش از حد عمیق کاشته شود، در ادامه‌ی رشد غالباً دچار مشکل (به ویژه گموز) خواهد شد و تولید کمتری خواهد داشت و در نهایت بسیاری از درختانی که بیش از حد عمیق کاشته شده‌اند، ممکن است از بین بروند.

پر کردن چاله نهال

پنجمین اشتباه ما زمانی رخ می‌دهد که فکر می‌کنیم داریم کار خوبی برای گیاه انجام می‌دهیم و آن زمانی است که گودالی که در آن نهال کاشته شده را دوباره پر می‌کنیم.

ما مقدار زیادی خاک و کمپوست غنی در گودال می‌ریزیم که با این کار، به جای اینکه به گیاه کمک کنیم، در واقع به آن درخت صدمه می‌زنیم. گودال را با همان خاک باغ (که اندکی غنی شده) و به اندازه مناسب پر کنید.

آبیاری نامناسب نهال

یادگیری نحوه آبیاری صحیح درخت مرکبات، یکی از مهم‌ترین کارهایی است که می‌توانید برای سلامت درخت خود انجام دهید.

درخت شما به شما علایمی نشان می‌دهد که نشانه‌ی تشنگی آن است. اگر دیدید برگ‌ها به سمت بالا لوله شده‌اند، این یعنی که درخت تحت تنش آبی است و به آب نیاز دارد.

اگر برگ‌ها خوب، براق و کمی خم شده به سمت پایین باشند، شاید آن درخت، بیش از حد آبیاری شده است.

آبیاری یک درخت بالغ مرکبات باید تا عمق 45 سانتی‌متری تا یک متری خاک انجام شود.

هرس غیر اصولی

هفتمین اشتباهی که خیلی زیاد اتفاق می‌افتد، دامن زدن یا هرس بیش از حد درختان مرکبات است. دامن زدن یعنی از بین بردن شاخه‌های پایین درخت. وقتی شاخه‌های پایین درخت را قطع می‌کنید، پوشش و حفاظ پوست تنه در برابر نور خورشید را از بین می‌برید. وجود این شاخه‌ها، باعث خنک شدن خاک شده و به خاک کمک می‌کند رطوبت بیشتری را حفظ کند.

روی شاخه‌های پایین درخت، اغلب بهترین میوه‌ها رشد می‌کند، بنابراین وقتی این شاخه‌ها را هرس می‌کنید، اغلب بهترین میوه‌های آن درخت را نیز حذف می‌کنید.

چیزی که در درخت مرکبات باید هرس شود، شاخه‌های خشکیده، شاخه‌های متقاطع و نرک‌ها (شاخه‌های بلندی است که از زیر پیوند بیرون می‌آیند و به سرعت رشد می‌کنند و مستقیماً به سمت بالا می‌روند) هستند.

برای آشنایی با هرس اصولی درختان مرکبات، دوره آموزشی اصول کاربردی هرس مرکبات را ببینید.

کود ندادن درخت

هشتمین اشتباه، کود ندادن درختان است. مرکبات میوه‌ی زیادی تولید می‌کنند، یعنی مصرف کننده‌های سنگینی هستند و برای اینکه بتوانند میوه‌ی زیاد و باکیفیت تولید کنند، نیاز به کوددهی دارند.

تغییر رنگ برگ مرکبات و رنگ پریدگی آن‌ها، اغلب به دلیل کمبود مواد مغذی ایجاد می‌شود. زردی برگ‌ها می‌تواند ناشی از کمبود عناصری مثل آهن، منیزیم و نیتروژن باشد، بنابراین برای رشد بهینه و عملکرد کمی و کیفی مناسب درختان، تغذیه‌ی بهینه‌ی درخت با استفاده از عناصر ماکرو (پر مصرف) و میکرو (کم مصرف) را فراموش نکنید.

قرار دادن پوست تنه در معرض خورشید

اشتباه نهم قرار دادن پوست تنه در معرض نور خورشید است. پوست تنه مرکبات به راحتی آفتاب سوخته می‌شود. محافظت از پوست در برابر نور خورشید بسیار مهم است.

ساده‌ترین راه برای محافظت از پوست این است که اطراف درختان خود را خالی نکنید، اما اگر پوست درختان شما در معرض نور قرار دارد، مهم است که آن را با استفاده از یک پوشش انعطاف پذیر سبک وزن بپیچید.

پوشاندن تمام قسمت‌های در معرض نور پوست تنه درخت یا رنگ آمیزی با رنگ‌های فرموله شده برای درختان مرکبات، به محافظت از درخت در برابر آسیب‌های خورشید کمک می‌کند.

عدم برداشت به‌موقع میوه

اشتباه شماره 10 برداشت نکردن آن همه میوه‌ی خوشمزه‌ی روی درختان است.

برداشت معمولاً از اواسط پاییز شروع می‌شود و بسته به نوع رقم، تا بهار ادامه می‌یابد.

شما یک پنجره‌ی چند هفته‌ای خواهید داشت که چه زمانی آن میوه را برداشت کنید. بهترین راه برای تشخیص رسیده بودن مرکبات این است که آن را امتحان کنید. اغلب اگر یک میوه روی درخت رسیده باشد، همه میوه‌ها در انتهای آن پنجره رسیده‌اند. میوه‌های رسیده، در صورت عدم برداشت، شروع به نرم شدن می‌کنند و اغلب روی زمین می‌افتند. بنابراین، بسیار مهم است که تمام میوه‌ها را از درخت خود برداشت کنید. میوه روی درخت، آفاتی مانند حشرات و موش‌ها را به درخت شما دعوت می‌کند و این می‌تواند مشکلات زیادی را ایجاد کند.

همچنین برای درخت بسیار مفید است که میوه‌های رسیده‌اش برداشت شوند تا بتواند تمرکز خود را به تولید شکوفه برای فصل جدید تغییر دهد.

اکنون ده اشتباه بزرگی که باغداران هنگام پرورش درختان مرکبات مرتکب می‌شوند را می‌دانید. شما می‌توانید از انجام این اشتباهات درباره درختان مرکبات خود خودداری نمایید.

استناد: آقاجانی، محمدعلی. 1401. ده اشتباه رایج در باغداری مرکبات. سامانه جامع آموزش و ترویج کشاورزی سبزبان. 12ص.